Plaatsingsproces KVJJ aangepast
‘Er is altijd een zeker spanningsveld tussen het belang van de jongere en het belang van de maatschappij als het gaat om plaatsing in de KVJJ. Door goed overleg met alle netwerkpartners en casusbesprekingen verbeteren we de plaatsingen in de KVJJ steeds verder.’ Marjolein van Buul (senior selectiefunctionaris Divisie Individuele Zaken-DIZ) en Kitty Koop (gedragswetenschapper Forensisch centrum Teylingereind) over het nieuwe plaatsingsproces KVJJ dat sinds 21 mei 2021 geldt.
De Kleinschalige Voorziening Justitiële Jeugd (KVJJ) is een nog nieuwe vorm van vrijheidsbeneming voor jongeren. De criteria en werkwijze voor plaatsing, maar ook de rol en verantwoordelijkheden van de betrokken netwerkpartners zijn daarmee nog niet in beton gegoten. In het najaar 2020 voerde een extern onderzoeksbureau een evaluatie uit van het plaatsingsproces: wat gaat er goed en wat kan er beter?
Daaruit kwamen verschillende verbeterpunten die direct zijn toegepast, zoals een uitgeschreven plaatsingsproces, een toelichting op de criteria en meer aandacht voor de motivatie van de jongere. In de eerste helft van dit jaar zijn DIZ, de JJI’s, de KVJJ’s, het OM, de Raad voor de Kinderbescherming, (Jeugd)reclassering en de rechterlijke macht regelmatig met elkaar in overleg geweest over mogelijke andere verbeteringen.
Informatie tijdens zitting meewegen
De belangrijkste verbetering gaat over een verduidelijking van de verschillende rollen. Eerst liet DIZ voor de zitting al weten of een jongere in aanmerking kwam voor de KVJJ. Daardoor werd soms belangrijke informatie die pas bij de zitting naar voren kwam niet meegewogen. Marjolein: ‘Als DIZ geven we voortaan eerst een inschatting over plaatsing in een KVJJ. En we stellen aanvullende vragen over bijvoorbeeld het delict of de jongere, waarover de RvdK of reclassering informatie kunnen leveren. Op basis van alle informatie van voor en tijdens de zitting en het advies van de RC nemen we dan een definitief besluit over plaatsing.’
Verschillend perspectief
Kitty hoopt dat de officieren en rechters goed rekening houden met deze rolverdeling tijdens de zitting. ‘Als een rechter tegen een jongere zegt KVJJ, dan is dat voor de jongere de waarheid. Maar de rechter beslist alleen over vrijheidsbeneming, en niet of de jongere die in een KVJJ of JJI doorbrengt. Dat is de verantwoordelijkheid van DIZ. Je snapt dat het tot frustraties leidt bij een jongere als DIZ uiteindelijk beslist dat een KVJJ-plaatsing niet kan vanwege bijvoorbeeld de mediagevoeligheid van het delict.’ Marjolein: ‘Op dit punt merk je vaak dat de perspectieven verschillen. Logisch dat de RvdK vooral kijkt naar het belang van het kind. En dat is per definitie geen vrijheidsbeneming. Maar als DJI kijken we naar de risico’s die horen bij de verschillende soorten plaatsingen. Daarin proberen we het belang van de de zorg voor het kind zo goed mogelijk in balans te brengen met het belang van veiligheid van de samenleving.’
Verduidelijken
De andere verbeteringen van het plaatsingsproces gaan onder andere over een vermindering van de administratieve belasting voor de JJI bij een doorplaatsing naar de KVJJ. Kitty: ‘We hoeven daardoor minder onderzoeken opnieuw te doen. Door al het extra papierwerk zagen we er bijna tegenop om een overplaatsing naar de KVJJ aan te vragen.’ Ook wordt verduidelijkt dat na plaatsing in een JJI alsnog overplaatsing in de KVJJ kan volgen. En wie welke informatie aanlevert bij aanmelding van een jongere, zoals informatie over slachtofferbelang en mogelijke maatschappelijke onrust als het gaat om plaatsing in de KVJJ, of informatie over het gedrag van de jongere in de JJI bij een overplaatsing van JJI naar KVJJ.
Geen lichte onderwerpen
Kitty: ‘We hebben het plaatsingsproces zo weer een stukje beter gemaakt. Ongetwijfeld komen we in de tweede helft van het jaar meer punten tegen die we verder kunnen verscherpen.’ Marjolein: ‘Het is belangrijk dat we elkaar weten te vinden. En met elkaar in gesprek gaan over de afweging om een jongere wel of niet in de KVJJ te plaatsen.’ Die discussies gaan er volgens Kitty soms pittig aan toe. ‘Dat is niet erg. Het zijn dan ook geen lichte onderwerpen, zowel het delict als de vrijheidsbeneming van een jongere. Met die discussies houden we elkaar scherp. Zodat jongeren daar komen waar ze het meest bij gebaat zijn.'