Justitiabelen stemmen ook bij verkiezingen Europees Parlement
Op donderdag 6 juni 2024 vinden in Nederland de verkiezingen plaats voor het Europees Parlement. Die dag gaan we naar de stembus voor het kiezen van de Nederlandse leden van het Europees Parlement. We krijgen regelmatig de vraag of mensen die in een justitiële inrichting zitten ook mogen stemmen. Dat mag! Alle mensen die in een justitiële inrichting zitten, de stemgerechtigde leeftijd van 18 jaar hebben en niet door de rechter zijn uitgesloten van het kiesrecht, mogen stemmen bij de verkiezingen. Het stemmen gebeurt vrijwillig.
Hoe gaat dat stemmen in zijn werk?
De Kieswet schrijft in artikel B6 voor dat kiesgerechtigde personen aan wie op de dag van de stemming hun vrijheid is ontnomen (justitiabelen), hun kiesrecht kunnen uitoefenen door bij volmacht te stemmen. Stemmen per volmacht kan op twee manieren:
Onderhandse volmacht
Bij een onderhandse volmacht vraagt de justitiabele een andere kiezer (de gemachtigde) om de stem van de justitiabele uit te brengen. Dit doet de justitiabele door de achterkant van de eigen stempas in te vullen. De gemachtigde moet kiesrecht hebben en in dezelfde gemeente wonen als de justitiabele. De gemachtigde neemt de onderhandse volmacht samen met een kopie van het identiteitsbewijs van de justitiabele mee naar het stembureau. Daar vult de gemachtigde twee stembiljetten in: een voor zichzelf en een voor de justitiabele.
Schriftelijke volmacht
Een justitiabele kan ook het formulier 'Verzoek om bij volmacht te stemmen' gebruiken om een andere kiezer te machtigen. Dat heet een schriftelijke volmacht. De gemachtigde kan iemand zijn die in dezelfde gemeente woont, of in een andere gemeente. Deze persoon moet kiesrecht hebben en de stem van de justitiabele tegelijk met de eigen stem uitbrengen. Bij deze vorm van machtigen hoeft de justitiabele geen kopie van het identiteitsbewijs mee te geven aan de gemachtigde.
Stemmen tijdens verlof
Justitiabelen die op de dag van de verkiezingen toevallig met verlof zijn, kunnen stemmen in een openbaar stembureau. Het kunnen uitoefenen van het stemrecht is géén re-integratiedoel en vormt geen reden voor het aanvragen van verlof.
Justitiabele uit andere EU-lidstaat
Bij DJI zitten ook justitiabelen met een andere nationaliteit dan de Nederlandse. Een justitiabele met de nationaliteit van een andere EU-lidstaat die niet van het kiesrecht is uitgesloten, kan op 6 juni 2024 in Nederland stemmen voor een Nederlands lid van het Europees Parlement via een Y32-formulier.
Een justitiabele die wil stemmen op een parlementslid uit de EU-lidstaat waarvan de justitiabele de nationaliteit heeft, regelt dat via die EU-lidstaat.
Meer informatie
Wilt u meer weten over hoe justitiabelen kunnen stemmen? Kijkt u dan op onze website. Informatie over de verkiezingen voor het Europees Parlement vindt u op rijksoverheid.nl en op de website van het Europees Parlement. Hoe het stemmen voor justitiabelen uit andere EU-lidstaten via een Y32-formulier in zijn werk gaat, leest u op onze website, op rijksoverheid.nl en op de websites van de Nederlandse gemeenten.