Soorten plaatsen en locaties
Jongeren stromen binnen in een KVJJ of een JJI nadat de rechter besloten heeft tot vrijheidsbeneming. Het doel van het verblijf is het verminderen van recidive door middel van beveiliging, opvoeding en indien nodig passende behandeling. Het verschil tussen een KVJJ en JJI is de mate van beveiliging. Een KVJJ kent een lager beveiligingsniveau dan een JJI.
KVJJ's
In een Kleinschalige Voorziening Justitiële Jeugd (KVJJ) kunnen jongeren worden geplaatst als uit screening en diagnostiek blijkt dat ze geschikt zijn voor een lager beveiligingsniveau en zij tevens voldoen aan de andere plaatsingscriteria. In een KVJJ zitten maximaal 8 jongeren. Jongeren verblijven in een KVJJ dicht bij hun leefomgeving en nemen voor een gedeelte deel aan hun normale leven. Zo kunnen ze het contact met hun netwerk in stand houden, worden ouders betrokken en kunnen school, werk en vrije tijd doorgaan. Dit betekent dat jongeren tijdens het verblijf in de KVJJ deelnemen aan individuele dagbesteding en vrijetijdsbesteding op maat: onderwijs, oriëntatie op de arbeidsmarkt, hulpverlening en begeleiding. Dit wordt buiten de KVJJ ingevuld. Dit geldt ook voor (reeds bestaande of nieuwe) hulp en ondersteuning. In de KVJJ werken jongeren, met begeleiding van professionals, aan een eigen plan voor de toekomst. De focus van het traject ligt op de periode na het verblijf. Er is vanuit de KVJJ dan ook intensieve samenwerking met de Raad voor de Kinderbescherming, Jeugdreclassering en Reclassering.
Meer informatie:
Informatieblad KVJJ voor jongeren
Informatieblad voorlopige hechtenis in een KVJJ
Informatieblad jeugddetentie in een KVJJ
Informatieblad PIJ-maatregel in een KVJJ
Informatieblad Plaatsingscriteria KVJJ
Informatieblad KVJJ - De rol van de gemeente
JJI's
Een JJI is een beveiligde inrichting voor jongeren die niet in een KVJJ geplaatst kunnen worden. Bijvoorbeeld omdat ze een hoge(re) mate van specialistische en geïntegreerde behandeling nodig hebben, of een hoge(re) mate van beveiliging. Een JJI biedt behandeling op maat, want niet alle jongeren hebben dezelfde vorm en intensiteit van behandeling nodig. Onderwijs is een verplicht onderdeel van het verblijf in een JJI, ook voor jongeren die niet meer leerplichtig zijn. Met iedere jongere wordt een individueel plan gemaakt om zijn leven buiten detentie weer zo goed mogelijk op te kunnen pakken. In het plan staan doelen op het gebied van onder andere onderwijs en behandeling.
De JJI’s hebben diverse soorten afdelingen. Het belangrijkste verschil is basisafdelingen versus reguliere afdelingen, en plaatsen met een regionale bestemming versus plaatsen met een landelijke bestemming.
Met verschillende differentiaties in zorg en beveiliging binnen een JJI willen we zo goed mogelijk aansluiten bij wat een jongere echt nodig heeft.
Voor een overzicht van alle locaties zie de landkaart voorzieningen Justitiële Jeugd 2025
Basisafdeling en reguliere afdeling
Elke JJI heeft basisafdelingen en reguliere afdelingen. Het onderscheid hiertussen hangt samen met de duur van het verblijf in de inrichting. Alle jongeren stromen in op een basisafdeling. Op de basisafdeling wordt door middel van screening en diagnostiek in kaart gebracht wat de jongere nodig heeft tijdens zijn verblijf in de JJI en/of als hij/zij weer uitstroomt. Hiervoor is er samenwerking met de Raad voor de Kinderbescherming, Jeugdreclassering en reclassering. Op de basisafdeling verblijven maximaal tien jongeren in een groep. Het streven is dat na maximaal 12 weken overplaatsing naar een reguliere afdeling volgt, tenzij vaststaat of verwacht wordt dat de jongere op korte termijn (definitief) zal uitstromen.
Op een reguliere afdeling verblijven jongeren die al wat langer in een JJI verblijven. Voor hen is duidelijk wat hun doelen zijn en daar werken zij samen met het multidisciplinaire team aan. Op een reguliere afdeling verblijven maximaal acht jongeren tegelijkertijd. Zowel op een basisafdeling als op een reguliere afdeling worden de jongeren begeleid door groepsleiders/(senior) pedagogisch medewerkers. Daarnaast is aan elke afdeling een afdelingshoofd en gedragswetenschapper gekoppeld.
Regionale en landelijke bestemmingen
Uitgangspunt bij plaatsing in een JJI is dat jongeren zo dicht mogelijk in de buurt van hun woonplaats worden geplaatst. Dit is van belang zodat ouders/verzorgers en andere relevante personen betrokken kunnen worden bij het traject van de jongeren in de JJI en voor het realiseren van een adequaat nazorgtraject na afloop van het verblijf in de inrichting.
Jongeren die kampen met specifieke problemen hebben meestal aangepaste begeleiding of specialistische behandeling nodig. Zij worden dan geplaatst op een landelijke bestemming: een speciale afdeling binnen een JJI die op één of twee locaties in het land te vinden is. Op zo’n afdeling zijn de groepen vaak minder groot en kan de begeleiding en behandeling nog beter aangepast worden aan de behoeften van de jongere. Daarnaast zijn er twee aparte afdelingen voor meisjes in een JJI.
Landelijke bestemmingen
De volgende landelijke bestemmingen worden onderscheiden:
Ernstige Seksuele Problematiek (ESP)
De landelijke bestemming ESP is bedoeld voor obsessieve zedendelinquenten. Deze doelgroep heeft speciale zorg en behandeling nodig in het kader van de recidivevermindering. Bijkomend argument om zedendelinquenten op een landelijke bestemming en niet in een reguliere groep te plaatsen, is de morele afwijzing van deze doelgroep door andere jongeren in de JJI’s. De landelijke bestemming ESP bevindt zich in Rijks Justitiële Jeugdinrichting Den Hey-Acker.
Forensische observatie en begeleidingafdeling (FOBA)
Jongeren worden op de FOBA geplaatst wanneer sprake is van een acute crisis en een psychiatrische stoornis (bijvoorbeeld een psychose). De FOBA is de enige afdeling waar alle jongeren (zowel jongens als meisjes) in een acute (psychiatrische) crisis kunnen worden geplaatst. Het verblijf op de FOBA duurt zo kort mogelijk (stabilisatie); het doel is terugkeer naar een reguliere groep. Er zijn FOBA-afdelingen in Rijks Justitiële Jeugdinrichting De Hartelborgt.
Individueel Traject Afdeling (ITA)
De ITA is bestemd voor groepsongeschikte jongeren die door hun houding en gedrag het groepsklimaat dusdanig verstoren dat het veilige leefklimaat op de groep in het geding is. Deze jongeren zijn gebaat bij een individuele aanpak met een aangepast dagprogramma. Dat betekent dat er een 1-op-1 benadering is. Vanwege de zwaarte van de ITA-doelgroep en de wenselijkheid om de jongeren te kunnen uitwisselen/overplaatsen, is de ITA gesitueerd in drie inrichtingen: Justitiële Jeugdinrichting Lelystad, Rijks Justitiële Jeugdinrichting Den Hey-Acker en JJI Teylingereind.
Laag Beveiligde Unit (LBU)
Deze afdeling heeft als doel de stap naar buiten te verkleinen. Jongeren worden hier gestimuleerd om met minder kaders en meer eigen verantwoordelijkheid om te gaan. Tevens krijgen zij meer vrijheden. In het kader van een lopende pilot kunnen op dit moment zowel jongens als meisjes in de LBU verblijven. Op dit moment beschikt RJJI De Hunnerberg over een LBU. In de toekomst wordt dit concept doorontwikkeld naar een resocialisatieafdeling in elke JJI, waar jongeren verder worden voorbereid op hun uitstroom.
Licht Verstandelijk Beperkt (LVB)
Jongeren met een IQ onder de 70 worden geplaatst op de landelijke bestemming LVB. De LVB- problematiek vraagt om een specifieke manier van begeleiding en om specifieke kennis en ervaring bij medewerkers. Ook is het onderwijs aangepast. Voor jongeren met een lichte verstandelijke beperking zijn groepen beschikbaar in Justitiële Jeugdinrichting Lelystad.
Licht Verstandelijk Beperkt met Very Intensive Care (LVB-VIC)
De jongeren die op de LVB-VIC worden geplaatst, hebben een lichte verstandelijke beperking in combinatie met ernstige psychiatrische problematiek, waarvoor zij specifieke behandeling nodig hebben (zogenaamde co-morbiditeit van psychiatrische en LVB-problematiek). Justitiële Jeugdinrichting Lelystad en Rijks Justitiële Jeugdinrichting Den Hey-Acker beschikken over LVB-VIC-groepen.
Meisjes
In de JJI’s verblijven aanzienlijk minder meisjes dan jongens. Conform de Beginselenwet Justitiële Jeugdinrichtingen (BJJ) moeten jongens en meisjes gescheiden worden ondergebracht in een JJI. De capaciteit voor meisjes is geconcentreerd in Rijks Justitiële Jeugdinrichting De Hunnerberg.
Observatie afdeling (FORCA)
Deze afdeling richt zich op zogenaamd Pro Justitia-onderzoek in het kader van voorlopige hechtenis en op onderzoek van jongeren die al een PIJ-maatregel opgelegd hebben gekregen en van wie de behandeling is vastgelopen (voor advies over de voortgang van de behandeling en het al dan niet verlengen van de PIJ-maatregel). Het verblijf duurt in principe 7 weken, waarna de jongere terugkeert naar de justitiële jeugdinrichting van herkomst. Voor forensische observatie zijn plaatsen beschikbaar in JJI Teylingereind.
Very Intensive Care (VIC)
De VIC is eveneens gericht op jongeren met ernstige psychiatrische problematiek, waarbij er echter geen sprake is van een acute crisis. De VIC is ook bestemd voor jongeren met ernstige en/of chronische psychiatrische stoornissen. In Rijks Justitiële Jeugdinrichting De Hartelborgt zijn VIC-afdelingen.
Adolescentenstrafrecht
Met het adolescentenstrafrecht is het mogelijk voor een rechter om jongeren tot 23 jaar te berechten volgens het jeugdstrafrecht. Voor de doelgroep van 18 tot 23 jaar is niet alleen de leeftijd, maar meer nog hun ontwikkeling van belang of het gewone strafrecht dan wel het jeugdstrafrecht moet worden toegepast. De rechter of rechter-commissaris kijkt (na advies van o.a. (jeugd-)reclassering en het Nederlands Instituut voor Forensische Psychologie en Psychiatrie (NIFP)) hierbij ook naar hun persoonlijkheid en sociaal emotionele ontwikkeling om te bezien of het jeugdstrafrecht effectiever is dan het volwassenstrafrecht. Als het jeugdstrafrecht wordt toegepast, worden de vrijheidsbenemende straffen en maatregelen in een justitiële jeugdinrichting ten uitvoergelegd.
De justitiële jeugdinrichtingen hebben aanpassingen in het aanbod ten behoeve van de oudere doelgroep gemaakt. Hierbij wordt gekeken naar de dagindeling, behoeften en eventuele aanpassing van de basismethodiek. Daarnaast is door de JJI’s meer de focus gelegd op arbeidstoeleiding en het laten behalen van startkwalificaties door de adolescenten. Ten slotte is aandacht besteed aan de rol en betrokkenheid van het netwerk van de adolescenten. Hierbij zijn niet alleen de ouders/verzorgers van belang, maar ook hun eventuele relatie en gezin.