Divisie Gevangeniswezen / Vreemdelingenbewaring
De divisie Gevangeniswezen (GW) en Vreemdelingenbewaring (VB) bestaat uit 24 penitentiaire inrichtingen. Een aantal van deze inrichtingen heeft meerdere locaties. De divisie GW/VB heeft in totaal 29 locaties verdeeld over het land. Daarmee is de divisie GW/VB het grootste onderdeel van DJI. De divisie is verdeeld in twee regio's en sluit hiermee zoveel mogelijk aan op de werkgebieden van de ketenpartners. Hierdoor kan optimaal worden samengewerkt met instanties als de politie, het Openbaar Ministerie en de reclassering, Immigratie en Naturalisatiedienst en de Dienst Terugkeer en Vertrek en het het Centraal Orgaan opvang assielzoekers.
Detentie gaat verder dan gevangeniswezen
De periode van detentie staat niet langer op zich. Ook re-integratie, nazorg en het voorkomen van recidive maken onderdeel uit van ons werk. Hierdoor is de periode van detentie niet meer het exclusieve terrein van het gevangeniswezen. We werken samen met partners zoals gemeenten, UWV, Reclassering, vrijwilligersorganisaties en andere maatschappelijke zorgorganisaties. Samen vormen we een netwerk van organisaties die voor, tijdens en na detentie bezig zijn met een geslaagde terugkeer in de samenleving van elke gedetineerde én met het terugdringen van herhalingscriminaliteit.
Vreemdelingenbewaring
De divisie GW/VB gaat ook over de aan de grens geweigerde vreemdelingen en illegale vreemdelingen die in detentiecentra verblijven. De vreemdelingen verblijven hier op grond van een bestuursrechtelijke maatregel. Deze maatregel wordt opgelegd door een hulpofficier namens de minister van Justitie en Veiligheid en niet door een rechter, al wordt de maatregel wel door een rechter getoetst. Doel is de vreemdeling beschikbaar te houden voor vertrek uit Nederland. Het bestuursrechtelijke karakter van de maatregel is terug te zien in de wijze waarop de bewaring wordt uitgevoerd. In grote lijnen houdt het in dat zo veel mogelijk interne bewegingsvrijheid wordt geboden aan de ingeslotenen, maar wel met oog voor orde en veiligheid. Voor de vreemdelingenbewaring wordt hetzelfde wettelijke kader gebruikt als voor het gevangeniswezen, namelijk de Penitentiaire Beginselenwet. Het parlement heeft een wetsvoorstel Terugkeer en Vreemdelingenbewaring in behandeling dat de vrijheidsontneming op grond van de Vreemdelingenwet een eigen wettelijk kader geeft.
Vreemdelingen in het strafrecht
Naast de vreemdelingen die op een bestuursrechtelijke maatregel in een detentiecentrum verblijven, is er ook sprake van vreemdelingen zonder rechtmatig verblijf die een strafbaar feit hebben gepleegd. Wij noemen hen VRIS, vreemdelingen in het strafrecht. Zij zitten eerst hun straf uit in een penitentiaire inrichting. Na het uitzitten van hun straf, als zij niet meteen weg kunnen, worden ze in een detentiecentrum in vreemdelingenbewaring gesteld.
Het is de taak van DJI om iemand zo goed mogelijk te verzorgen, te ondersteunen bij voorbereiding van de terugkeer en hem beschikbaar te houden voor vertrek uit Nederland. De daadwerkelijke voorbereiding voor vertrek wordt gedaan door de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V).