Justitiabelen met somatische zorg

Zorgverzekering in detentie

Als iemand in een justitiële inrichting terechtkomt, wordt de zorgverzekering opgeschort voor de duur van het uitzitten van de straf. Dat moet een justitiabele zelf regelen bij zijn/haar zorgverzekeraar. Als er in een justitiële inrichting medische zorg wordt verleend, betaalt het Ministerie van Justitie en Veiligheid deze kosten.

Alleen medisch noodzakelijke zorg

Justitiabelen krijgen dezelfde zorg uit het basispakket als de mensen in de vrije maatschappij. Die zorg moet wel passen in de beperkingen van een justitiële inrichting. Dat wil zeggen dat er alleen medisch noodzakelijke zorg wordt verleend en zorg die niet kan worden uitgesteld. De behandelaar van een justitiabele (een huisarts, psychiater en/of tandarts) bepaalt of een behandeling nodig is. Een voorbeeld: iemand heeft kiespijn. De tandarts behandelt de tand of kies die pijnklachten geeft. Het bleken van tanden omdat iemand mooie witte tanden wil hebben, doet de tandarts niet, omdat dat geen medisch noodzakelijke zorg is.

Medische dienst

Elke justitiële inrichting heeft een medische dienst met een huisarts en verpleegkundigen die lichamelijke zorg verlenen. Daarnaast werken er ook andere zorgprofessionals in de inrichting, zoals fysiotherapeuten en tandartsen. Voor het verlenen van psychische zorg zijn er psychiaters en psychologen. En een apotheker levert dagelijks medicijnen aan de inrichting.

Intakegesprek

Iedereen die in een justitiële inrichting komt, krijgt kort na binnenkomst een medische intake. Een verpleegkundige heeft een gesprek met de justitiabele en stelt een aantal vragen over de gezondheidssituatie. Ook legt de verpleegkundige uit hoe de medische zorg in de justitiële inrichting is geregeld. De verpleegkundige bespreekt de intake daarna met de huisarts van de justitiële  inrichting. Als de huisarts het nodig vindt een justitiabele zelf te spreken, roept de huisarts hem/haar op voor het spreekuur. Als er informatie nodig is uit het medisch dossier van de justitiabele van zorgverleners buiten de justitiële inrichting, dan moet een justitiabele schriftelijk toestemming geven voor het opvragen van die informatie.

Verpleegkundig spreekuur en doorverwijzingen

Een justitiabele kan terecht op het verpleegkundig spreekuur waar een verpleegkundige vragen stelt om duidelijk te krijgen wat de klachten zijn. Als het nodig is, verwijst de verpleegkundige door naar de huisarts van de justitiële inrichting. Die huisarts biedt dezelfde zorg als een huisarts in de buitenwereld en kan een justitiabele eventueel doorverwijzen naar specialistische zorgverleners.

Specialistische zorg in een ziekenhuis

Als de huisarts vindt dat een justitiabele specialistische zorg nodig heeft, wordt voor hem/haar een afspraak gemaakt in een ziekenhuis. Beveiligers halen de justitiabele voor het ziekenhuisbezoek op uit de justitiële inrichting en brengen hem/haar daarna weer terug. Het ziekenhuis geeft de nodige medische gegevens door aan de justitiële inrichting, zodat de justitiabele daar na de ziekenhuisbehandeling de juiste nazorg kan krijgen.

Medicijnen

Als een justitiabele medicijnen nodig heeft, worden deze voorgeschreven door de behandelend arts (huisarts, psychiater of tandarts) van de justitiële inrichting en geleverd door een apotheker. De medicijnen zitten in een medicatiezakje, dat aan de justitiabele wordt uitgereikt. Er wordt gecontroleerd of iemand de medicijnen inneemt. Als een justitiabele al medicijnen gebruikte voordat hij in de justitiële inrichting kwam, dan worden deze als dat kan in de justitiële inrichting voorgeschreven. Zijn medicijnen niet leverbaar, dan schrijft de behandelend arts in overleg met de apotheker een alternatief medicijn voor.

Mondzorg

Justitiabelen hebben ook recht op mondzorg. De verpleegkundige kan een justitiabele aanmelden voor een afspraak bij de tandarts, die meestal iedere week beschikbaar is. Het gaat dan om noodzakelijke en niet uitstelbare zorg, uitgevoerd op eenzelfde manier als buiten de inrichting gebeurt. Deze zorg is niet gericht op sanering van het gebit, maar op pijnbestrijding en behandeling met eenvoudige en doelmatige middelen.

Bij jongeren wordt ook preventieve mondzorg ingezet als de tandarts dat noodzakelijk vindt.

Voor meer informatie over mondzorg zie het Vademecum pagina 18/19.

Brillen/contactlenzen

Voor elke justitiabele kan er één bril per drie kalenderjaren worden aangeschaft. Indien de justiabale voldoet aan de gestelde voorwaarden, kan de medische dienst verwijzen naar een opticien. De opticien komt op afspraak in de inrichting voor consult.
Een justitiabele die contactlenzen draagt, kan deze laten vervangen. De justitiabele dient zijn lenzenvoorschrift van vóór het verblijf in de justitiële inrichting te overleggen en er mag geen verandering in gezichtsscherpte zijn opgetreden. Is er wel een verandering, dan wordt een bril aangemeten. Contactlenzen kunnen wel worden aangemeten en verstrekt op indicatie van een medisch specialist.

Voor meer informatie over gezichtshulpmiddelen zie het Vademecum pagina 14 en 15.

Fysiotherapie

Als het nodig is worden zorgverleners, zoals een fysiotherapeut ingeschakeld. Deze komt dan op afspraak naar de inrichting toe. Vanaf de 14^e behandeling wordt fysiotherapie alleen vergoed indien een machtiging op voorhand is afgegeven (zie het  machtigingsformulier fysiotherapie). De justitieel geneeskundige beoordeelt of extra behandelingen nodig zijn en noteert deze bevindingen in het medisch dossier.

Voor meer informatie over fysiotherapie zie het Vademecum pagina 10.

Medisch vervoer

De Dienst Vervoer en Ondersteuning (DV&O) biedt faciliteiten voor specifiek vervoer van justitiabelen naar bijvoorbeeld een ziekenhuis. Ook dragen zij de zorg voor de ziekenhuisbewaking en beveiliging bij de medische afspraken met de artsen in het ziekenhuis. Voor meer informatie over DV&O zie  Dienst Vervoer en Ondersteuning.

Justitieel Centrum voor Somatische Zorg

Justitiabelen die 24 uur per dag zorg nodig hebben of zorg die niet in een justitiële inrichting kan worden gegeven, gaan naar het Justitieel Centrum voor Somatische Zorg (JCvSZ). Het JCvSZ verleent niet-spoedeisende medische zorg en verpleegzorg.  Voor spoedeisende of specialistische zorg gaat iemand, onder beveiliging, naar een ziekenhuis. Daarna komt hij/zij voor nazorg weer terug in het JCvSZ. Dit centrum is onderdeel van PI Haaglanden en is gevestigd in Scheveningen.

Patiëntendossier

Tijdens het verblijf in een justitiële inrichting worden iemands medische gegevens bewaard in een patiëntendossier. Daarin staat welke klachten iemand heeft, welke behandeling iemand heeft of had en welke medicijnen worden gebruikt. Het patiëntendossier is alleen toegankelijk voor de justitiabele en de zorgverleners in de justitiële inrichting. De gegevens in het patiëntendossier zijn vertrouwelijk en worden alleen aan anderen verstrekt als de justitiabele daarvoor toestemming geeft.

Inkoop somatische zorg

De afdeling somatische zorg (onderdeel van de divisie Forensische Zorg en Justitiële Jeugdinrichtingen) is verantwoordelijk voor alle dienstverlening aan de rijksinrichtingen op gebied van somatische zorg die door zorgaanbieders wordt geleverd. Deze afdeling koopt zorg (zoals huisartsenzorg of fysiotherapie) in. Het volledige proces van aanbesteden tot en met factuurafhandeling is hier georganiseerd. Alle relevante documenten (zoals Vademecum 2024, factuurvereisten en machtigingsformulieren aanvragen) voor dit proces staan op deze pagina.