Basisvoorwaarde werk en inkomen
Vooral het hebben van werk of een andere dagbesteding draagt bij aan vermindering van recidive, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. De inspanningen tijdens detentie zijn erop gericht dat een gedetineerde na vrijlating arbeid (bij voorkeur betaald) of een andere dagbesteding heeft en zo in een inkomen voorziet.
33 procent van de gedetineerden had voorafgaand aan detentie geen werk of uitkering en volgde geen opleiding. DJI brengt bij de intake de werk- en inkomenssituatie van een recent binnengekomen gedetineerde in kaart. Ook bekijkt de casemanager van de PI of hulp van de gemeente gewenst is. Gedetineerden kunnen zelf aan de slag in het Re-integratiecentrum van de PI door zich in te schrijven als werkzoekende, te reageren op vacatures of te kijken naar onderwijsmogelijkheden.
Binnen de PI zijn verschillende mogelijkheden om arbeid te verrichten of onderwijs en trainingen te volgen. Via het eigen productiebedrijf In-Made kunnen gedetineerden werkervaring opdoen en werken aan hun arbeidsvaardigheden. De In-Made praktijkschool biedt allerlei cursussen waarmee deelnemers certificaten kunnen behalen. Zelfs een mbo-diploma is mogelijk. In sommige inrichtingen kan een vakopleiding gevolgd worden.
Werk via Sport
Gemeente, DJI en reclassering betrekken eveneens werkgevers in de regio bij de zoektocht naar werk voor een gedetineerde, bijvoorbeeld via het programma Ex-Made van DJI. Een ander voorbeeld is het DJI-project Werk via Sport waarbij gedetineerden aan de slag kunnen bij sportverenigingen. Deze maken gebruik van hun netwerk van werkgevers om mensen aan een baan te helpen.
Uitkering
Als er geen uitzicht is op betaald werk, kijken DJI en de gemeenten naar een bijstandsuitkering voor de gedetineerde. Hierbij is het zaak geen gat te laten ontstaan tussen moment van vrijlating en de ingangsdatum van de uitkering. Gemeenten zoeken creatieve oplossingen, zoals het tijdelijk loslaten van de kostendelersnorm als een ex-gedetineerde inwoont bij een familielid met een bijstandsuitkering of het verlenen van voorschotten voor levensonderhoud.
Zoektermijn jongeren
Voor jongeren tot 27 jaar kent de Participatiewet een ‘vier weken zoektijd’- norm. Zij moeten eerst vier weken zelf zoeken naar werk of scholing, voordat zij in aanmerking komen voor een bijstandsuitkering of ondersteuning. In de handreiking behorende bij het bestuurlijk akkoord over re-integratie van DJI, VNG en reclassering wordt aangeraden om de laatste vier weken van verblijf in detentie samen te laten vallen met die zoektermijn zoals bedoeld in de Participatiewet. Per einddatum detentie kan dan een aanvraag om bijstand worden ingediend.