Justitiabelen met psychische zorg

Psychische zorg in justitiële inrichtingen

Justitiabelen die te maken hebben met psychische problemen krijgen, als dat nodig is, tijdens hun verblijf in de justitiële inrichting hierbij hulp.

Verwijzing naar psychiater of psycholoog

Een justitiabele die psychische hulp wil, kan dit aangeven bij de huisarts of de justitieel verpleegkundige in de justitiële inrichting waar hij/zij zit. Dat kan direct tijdens het intakegesprek aan het begin van het verblijf in de inrichting, maar het kan ook op een later moment. De medische dienst schat in of een verwijzing naar een psychiater of psycholoog nodig is.

Als een justitiabele al in behandeling was bij een psychiater of psycholoog voordat hij in de justitiële inrichting kwam, dan is het belangrijk dat hij/zij dit vertelt in het intakegesprek. Daarmee kan dan rekening worden gehouden bij het vaststellen van de zorg die iemand nodig heeft. Medicatie voor psychische klachten die een justitiabele al voor het verblijf in de inrichting kreeg, wordt altijd voortgezet.

Als de psychiater of psycholoog in de justitiële inrichting informatie uit een eerdere behandeling wil ontvangen, moet de justitiabele daarvoor in verreweg de meeste gevallen toestemming geven.

Personeel vindt dat hulp nodig is

Het kan voorkomen dat medewerkers van de justitiële inrichting vinden dat het goed is als iemand psychische zorg krijgt. De justitiabele kan dan na overleg worden opgeroepen voor een intake bij een psychiater of psycholoog in de inrichting.

Als een justitabele intensievere behandeling voor psychische problemen nodig heeft dan geboden kan worden in een reguliere PI, dan wordt hij/zij overgeplaatst naar een penitentiair psychiatrisch centrum (PPC).

Psycho-Medisch Overleg (PMO)

Om iedere gedetineerde de juiste zorg te kunnen geven, is er in iedere penitentiaire inrichting een psycho-medisch overleg (PMO). Dit overleg bestaat uit één of meer psychiaters, psychologen, artsen, verpleegkundigen en verpleegkundig speicalisten. Samen bepalen en coördineren zij de zorg die gedetineerden ontvangen, tijdens de detentie en eventueel daarna. Er kan ook aanvullende ambulante zorg worden verleend door de forensische GGZ of een instelling voor verslavingszorg.   

Als bij de inkomsten-, screening- en selectieprocedure (de intake) blijkt dat een gedetineerde zorg nodig heeft, dan wordt hij aangemeld bij het PMO. Het PMO bepaalt vervolgens welke zorg de gedetineerde moet krijgen, en op welke plaats. Er zijn verschillende mogelijkheden:

• Heeft de gedetineerde voornamelijk zorg en structuur nodig, maar geen psychiatrische behandeling? Dan is er de Extra Zorgvoorziening (EZV). De EZV biedt een rustige en prikkelarme omgeving. De gedetineerde kan daar stabiliseren en gemotiveerd worden voor een zorgtraject.
• Heeft de gedetineerde psychiatrische problemen en wil hij vrijwillig behandeld worden? Dan kan hij in een instelling voor Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ-instelling) geplaatst worden. Het gevangeniswezen heeft bij verschillende GGZ-instellingen plaatsen ingekocht. Indien de gedetineerde niet direct geplaatst kan worden, maar wel op termijn, dan kan hij ter overbrugging geplaatst worden in een Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC).
• Weigert de gedetineerde behandeling of vormt hij een te groot beveiligingsrisico? Dan is een PPC de aangewezen plaats.
• Meerderjarige veelplegers kunnen van de rechter een ISD-maatregel van maximaal twee jaar per vonnis opgelegd krijgen. Hierbij doorloopt deze gedetineerde binnen een ISD-inrichting een intensief re-integratietraject welke specifiek op de doelgroep veelplegers gericht is. De hierboven vermelde vormen van zorg zijn, afhankelijk van de zorgbehoefte van de gedetineerde, ook van toepassing op de doelgroep ISD.

Extra Zorgvoorziening (EZV)

De Extra Zorgvoorziening (EZV) is een afdeling voor kwetsbare gedetineerden. Dit zijn gedetineerden die niet kunnen functioneren in het reguliere regime.  De EZV plaatst deze gedetineerden in kleinere groepen en geeft ze meer structuur en bescherming.

Het dagprogramma kent een vaste structuur om orde en duidelijkheid te scheppen in de chaos die gedetineerden kunnen ervaren. Deze veilige omgeving biedt bovendien meer mogelijkheden voor observatie waarmee een goede diagnose kan worden gesteld. Op de EZV worden de gedetineerden daarnaast gemotiveerd voor behandeling en activiteiten.

Penitentiair psychiatrisch centrum (PPC)

Een Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) geeft speciale zorg aan gedetineerden met een psychiatrische stoornis, zoals een psychose of een persoonlijkheidsstoornis.

Veelplegers en de Inrichting Stelselmatige Daders (ISD)

Door het plegen van reeksen delicten veroorzaken stelselmatige daders veel criminaliteit en onveiligheid. De rechter kan deze mensen voor maximaal twee jaar de ISD-maatregel opleggen. Zij worden dan geplaatst in een Inrichting voor Stelselmatige Daders (ISD), waar zij een programma volgen dat is gericht op de oorzaken van het delictgedrag, waarbij veelal sprake is van verslavingsproblematiek. Daarnaast richt de maatregel zich op het voorkomen van recidive.