Er zit meer achter het werk als docent in een justitiële jeugdinrichting
Verhalen uit de praktijk
Ongeveer 3,5 jaar geleden startte ze als forensisch docent binnen Rijks Justitiële Jeugdinrichting (RJJI) Den Hey-Acker in Breda waarbij ze lesgeeft aan diverse langverblijfklassen. Docente Kiona vertelt dat er altijd een uitdaging ligt in het motiveren van jongeren om (actief) deel te nemen aan onderwijs, maar dat ze die uitdaging nooit uit de weg gaat. “We moeten niet verwachten dat ze meteen grote ontwikkelingen maken, het zit ‘m vaak in de kleine stapjes. Het is aan ons de taak om daar samen met ze aan te werken”.
Goede indruk
Na 12,5 jaar in het speciaal onderwijs te hebben gewerkt, vond ik het tijd voor een nieuwe stap. Die nieuwe stap lag voor mij in het gesloten onderwijs. Ik zag de openstaande vacature en binnen twee dagen was het zo goed als rond, het ging echt ontzettend snel. Mijn eerste indruk was meteen goed. Toen ik nog student was aan de pabo, heb ik hier ooit meegelopen tijdens een snuffelstage. Ik zag meteen dat er veel veranderd was in vergelijking met die tijd. Er zijn veel verschillende soorten klassen, er wordt meer diploma-gericht gewerkt en er is echt een vast aantal uur onderwijs in de week. Dat vond ik mooi om te zien.
Maatwerk
Ik geef les in allerlei verschillende vakken en niveaus; Nederlands, Rekenen en Burgerschap zijn vakken die eigenlijk alle jongens aangeboden krijgen, van groep 6/7 niveau tot mbo-niveau 4. Daarnaast werk ik ook in de klassen met voortgezet onderwijs-trajecten, hierbinnen halen jongens een vmbo-tl of havodiploma. Binnen deze klassen geef je als docent eigenlijk alle vakken die nodig zijn om een diploma te behalen. Wel kijken we met alle docenten welk vak het meest bij je past, zodat je je niet in ieder vak hoeft te verdiepen. De meeste jongeren kiezen het profiel Economie en Maatschappij. De enige vakken die wij niet (kunnen) aanbieden zijn natuur- en scheikunde. Daarvoor moet je onder andere proeven doen en alles wat je daarvoor nodig hebt in huis te halen, is erg kostbaar. In de afgelopen 3,5 jaar hebben er –gelukkig- slechts 2 of 3 jongeren om gevraagd. Samen kijken we dan naar geschikte alternatieven voor de jongere.
Individuele aanpak
Eigenlijk ervaar ik zelf helemaal niet zoveel verschil met het lesgeven aan bijvoorbeeld een vmbo-tl klas ‘buiten’. De jongeren lijken in veel opzichten op elkaar, het enige wat ze anders maakt is dat ze iets hebben gedaan waardoor ze hier zitten. We proberen het soms ook gewoon zo simpel te benaderen en echt de focus op het lesgeven te leggen. Wat het hier zo bijzonder maakt, is de grootte van de klas. Doordat we met veel kleinere groepjes werken (maximaal 8 jongeren in een klas), hebben we veel meer tijd voor individuele aandacht en begeleiding aan de jongeren. Je werkt echt intensief samen aan een einddoel; het behalen van een diploma of certificaat. De jongeren zelf ervaren dat ook zo. Laatst zei een jongere tegen me: “Ik ben blij dat ik hier zit, want hier kan ik mijn vmbo-diploma halen en dat was me buiten nooit gelukt”. Hij doelde op de meer persoonlijke aanpak, die hij blijkbaar nodig had om zijn leerdoelen te behalen.
Rugzak
Voor mij is het van belang dat ik na elke les hoop dat ze iets extra’s in hun rugzakje meenemen voor als ze hierna naar buiten gaan. De lesstof is ook veelal op pedagogisch niveau waarbij we ze bepaalde vaardigheden proberen mee te geven. Hopelijk pikken ze genoeg op waardoor ze buiten minder snel terugvallen in oud gedrag en nieuwe vaardigheden hebben meegenomen zodat ze buiten een betere kans van slagen hebben. Daar doen wij in ieder geval dag in dag uit ons best voor.
Motivatie
Er zijn genoeg nieuwe jongeren die de klas binnen stappen en direct met hun hoofd op tafel gaan liggen. Ook die jongeren moeten we gemotiveerd zien te krijgen om stappen te maken. En het is echt mogelijk, vorig jaar is er een jongeren cum laude geslaagd voor zijn entreeopleiding. Toen hij hier binnenkwam, was hij één van die jongeren zonder motivatie en/of potentie. Als docent moet je zoeken naar wat ze prikkelt en waar ze een doel in zien. Het komt relatief weinig voor, maar er zijn echt jongeren die hier met een havodiploma op zak naar buiten lopen. Dat geeft niet alleen de jongere voldoening, maar zeker ook mij als mentor. Soms zitten jongeren een langere tijd waardoor ze hier hun diploma of certificaat behalen maar nog steeds moeten zitten. Samen kijken we dan naar mogelijkheden, bijvoorbeeld naar passende opleidingen binnen de LOI of bepaalde cursussen.
De grootste uitdaging voor mij als docent is om jongeren een doel voor ogen te blijven houden. Het is hier soms best uitzichtloos en om ze in die tijd continu gemotiveerd te houden, is niet altijd even makkelijk. Voor sommige jongeren verloopt het ook in een soort golfbeweging waarbij het heel erg op en neer gaat. Als docent zijnde moet je er dan voor zorgen dat je binnen de planning weet dat wat er ook gebeurt tijdens die ups en downs, je het einddoel samen gaat bereiken. Daarbij is het belangrijk om in contact te blijven met de jongeren, dat hoort erbij. Je moet er soms letterlijk naast gaan staan, luisteren en samen proberen met kleine stapjes vooruitgang te boeken.
Klassenmanagement
Het allerbelangrijkste als je hier wilt werken als docent, is dat je klassenmanagement echt goed op orde is. Als dat goed staat, dan kun je zorgen voor forensische veiligheid en een veilig werkklimaat voor iedereen. Klassenmanagement omvat eigenlijk alle maatregelen die een docent neemt om een ideaal leer- en werkklimaat te creëren. Hierbij gaat het niet alleen om regels, maar om veel meer aspecten: de klasinrichting, de lesinhoud, de methoden, de manier van werken, de instructie en de relatie tussen docent en leerlingen. De randvoorwaarden zijn hierin veel belangrijker dan dat je didactisch heel sterk bent.
Mensen buiten denken vaak dat dit een gevaarlijke omgeving is om als docent in te werken maar ik voel me hier veel veiliger dan ik me ooit op een van de voorgaande scholen buiten heb gevoeld. Veiligheid staat hier zo hoog op de prioriteitenlijst dat ik me ondanks de doelgroep nog nooit onveilig heb gevoeld. Dat maakt dat ik zeker van plan ben hier nog wel even te blijven!