"Trots op de arbeidsmedewerkers"

Verhalen uit de praktijk

Verhalen uit de praktijk | 30-11-2020 | Webredactie

Onze collega Geert Rozema is Geestelijk Verzorger in een grote Penitentiaire Inrichting. Tijdens zijn werk ziet en hoort Geert veel van wat er in de inrichting gebeurt, hij kent de gedetineerden en hij kent hun verhalen. Zo ook het verhaal van gedetineerde “Piet”.

Afbeelding geestelijk verzorger Geert Rozema voor de deur van een open cel

De waarde van werk

"Het zit gedetineerde Piet niet mee. De ene tegenslag na de andere krijgt hij te verwerken. Een bemiddeling met zijn familie mislukt; steeds meer vrienden haken af en komen niet meer op bezoek. Wat hem de afgelopen jaren op de been houdt, is de arbeid. Piet werkt hele dagen. Noest en toegewijd.

Het ritme en de regelmaat doen hem goed, hetzelfde geldt voor het contact met de werkmeesters. Hij voelt zich nuttig bij hen, weet zich door hen gezien en gewaardeerd. Het praatje tijdens de koffiepauze, het samen prakkiseren met de arbeidsmedewerker hoe een nieuwe opdracht het beste aan te vliegen. Blij wordt hij er van.

Tot er iets in hem knapt. Zijn kinderen willen hem niet meer zien en op zijn afdeling en in de inrichting botst hij met nieuwe regels. Deze opeenstapeling van tegenvallers doet de emmer bij Piet overlopen, hij kan geen flexibiliteit opbrengen. Hij is uitgeput is en gooit de handdoek in de ring.

Roken en mokken op cel

Piet zondert zich af op zijn cel en stopt met werken. Contact houdt hij zoveel mogelijk af. Rokend en mokkend zit hij op cel. Hij raakt steeds meer geïsoleerd. Penitentiaire inrichtingswerkers (PIW’ers) doen wat ze kunnen om hem weer op te monteren en in beweging te krijgen. Niets helpt.

Arbeidsmedewerkers blijven hem ondertussen bezoeken. Ze laten weten dat ze hem missen. Dat hij altijd welkom is om de draad weer op te pakken. En ze roepen de hulp in van anderen, zoals de geestelijk verzorger, zijn casemanager, psychologen en de medische dienst. En ook de directeur probeert meneer in beweging te zetten.

Weken verstrijken. De afzonderingssituatie van Piet wordt zorgelijker. Vol wrok zit hij te kniezen. Praatjes met medegedetineerden zitten er niet meer in. Kortaf is hij richting PIW’ers. Luchten doet hij sowieso niet meer. Alleen roken en koffie drinken doet hij op cel, en een klein beetje eten.

Vinger aan de pols houden

De arbeidsmedewerkers loochenen met hun gedrag de leuze: uit het oog uit het hart. Want tussen de bedrijven door lopen ze vanuit de werkzaal even bij hem langs – voor een klein bakkie. Even kijken hoe het gaat. “Een vinger aan de pols houden” antwoordt een werkmeester wanneer ik hem vraag waarom hij weer bij die gedetineerde langs is gegaan. Soms wordt de betekenis van een spreekwoord door een bepaalde manier van handelen ineens duidelijk.

Piet oogt steeds grauwer, met grote, zwart omrande wallen. Hij is onvermurwbaar, koppig en terneergeslagen blijft hij op cel. Alsof hij al afscheid heeft genomen van het leven… En dan ineens gonst het rond in de bajes. Weet je het nog niet? Piet leeft. Want hij is weer op de werkzaal gezien.

Witte rook

Arbeidsmedewerkers bevestigen blij en enthousiast dat Piet zijn oude vertrouwde plek weer heeft opgepakt. Het is een wonder. En de hele PI mag het weten. Dat moet gevierd worden. Met zelfgebakken pruimentaart en slagroom op een moment dat er zoveel mogelijk ‘collega’s’ en arbeidsmedewerkers van Piet aanwezig zijn.

Met zijn twintigen proosten we met koffie en taart op het leven. De aanhouder wint. Wat hem heeft doen besluiten toch weer te komen? “Op de werkzaal kan ik me nuttig maken, beter zit ik daar dan hele dagen op cel. Ik moet proberen het verleden te laten rusten”, aldus Piet."