Onderweg kom ik tot de conclusie dat ik echt een toffe dag heb gehad
Verhalen uit de praktijk
Na 9 jaar voor DJI te hebben gewerkt komt het er dan nu toch eindelijk van, vandaag ga ik op bezoek in de PI Vught. Ik ben erg benieuwd of mijn beeldvorming klopt met de realiteit, of de sfeer op de Medische Dienst net zo leuk is als in PI de Schie en wat de verschillen en overeenkomsten zijn tussen de 2 PI’s.
DJI is soms ook net een dorp….
Het is kwart over 6 in de ochtend als ik in mijn auto stap. Een stuk vroeger opstaan dan normaal maar dat geeft niet, het is voor een leuk doel! Het verkeer valt mee en even na half acht rijd ik het terrein van de PI Vught op. Nu al bedrijvigheid en ik ben nog niet eens binnen! Een lange file van busjes met werklui en een groot parkeerterrein. Na even zoeken vind ik de ingang, word ik ingeschreven en word ik opgehaald door mijn verpleegkundige collega Anne.
Na een kop thee op de centrale medische dienst gaan we aan de slag. De laborantes beginnen met bloedprikken terwijl ik even achter de pc kruip om mijn mail te bekijken. De eerste bloedprikker mag binnenkomen en meteen is dat een bekend gezicht. Een gedetineerde die ik ken uit de Schie. DJI is soms ook net een dorp…
Het eerste verschil
In de PI Vught zijn 8 units met elk hun eigen ruimte waar de MD-spreekuur draait. De verpleegkundigen in dienst die dag hebben hun koffie op en waaieren allemaal uit naar hun eigen medische dienst op de unit waar zij zorg voor dragen. Meteen is dit al het eerste verschil wat me opvalt. In de meeste PI’s worden de gedetineerden gezien op de medische dienst en daar is er dan maar een van. Dit is overigens ook zo met de isoleercellen. Elke unit heeft zijn eigen gang met isoleercellen. Anne en ik vertrekken naar unit 9. Deze unit bevat de BPG (Beheers Problematisch Gedetineerden) en de TA (Terroristen Afdeling). Er komt een gedetineerde van de BPG langs voor bloedprikken. Omdat het gedetineerden betreft die agressief of moeilijk te beheersen (kunnen) zijn, gebeurd het bloedprikken op de eigen unit en niet op de centrale medische dienst. Zo hoeven ze de unit niet te verlaten en draagt dat bij aan de veiligheid.
Ik heb niet zo in de gaten dat ik op een gevangenisterrein loop
De gedetineerde wordt door het afdelingspersoneel weer terug begeleid naar zijn cel en Anne en ik gaan op pad. Ze geeft me een rondleiding over de unit en vertelt er veel over. Sommige dingen zijn al bekend omdat we in de Schie ook een TA hebben en tot ongeveer 2 jaar geleden ook een BPG-afdeling hebben gehad. Daarna neemt ze me mee voor een rondleiding over het hele complex. Ik ben verbaasd over de omvang van het terrein. Veel gebouwen met elk weer een eigen toegangspoort en hek er omheen en de afdelingen zijn een stuk kleiner dan in de Schie. Anne vertelt terwijl we er langs lopen welk regime waar is gehuisvest. Al wandelend over de paden onder de grote bomen door heb ik eigenlijk niet zo in de gaten dat ik op een gevangenisterrein loop. Dat is tot nu toe wel het meest opvallende verschil tussen de Schie en Vught.
Het voelt raar, zo’n lege gevangenis
Dan neemt Anne me mee naar unit 1. De bunker in Vught werd door de Duitse bezetter gebouwd en diende na de oorlog als cellencomplex voor verschillende doelgroepen. Het is nu een monument en wordt niet meer gebruikt als cellencomplex, alleen nog als opslag voor goederen, lunchruimte voor werklui en oefenruimte voor het Interne Bijstands Team (IBT). We lopen er even doorheen. Het voelt raar, zo’n lege gevangenis. Je voelt de uitgebreide historie van dit pand. Wie hebben hier allemaal achter de deur gezeten, waar spraken ze over, hoe zagen ze eruit en wat waren hun zorgen in die tijd? We lopen langs cel 115 waar in de nacht van 15 op 16 januari 1944, 74 vrouwen tegelijk zijn opgesloten door de Duitsers als strafmaatregel. 10 vrouwen hebben dit niet overleefd en tot de dag van vandaag worden hier op die datum in cel 115 bloemen neergelegd en kaarsjes gebrand. Ik merk dat dit grote indruk op me maakt.
Dit vind ik erg interessant
Tijd voor de lunch. In de kantine zitten we met een gezellig grote groep verpleegkundigen bij elkaar. Na de lunch verzamelen we in de gezamenlijke ruimte van de medische dienst om daar met elkaar de bijzonderheden door te spreken per unit. Na de overdracht is het tijd om afscheid te nemen van de medische dienst want afdelingshoofd Eveline staat al klaar om mij een rondleiding te geven door alle PPC (Penitentiair Psychiatrisch Centrum) units. Dit vind ik erg interessant, dus kom maar op, Eveline! Ze legt me uit dat er 4 PPC-units zijn en elke unit heeft weer zijn eigen doelgroep.
Ik heb na 9 jaar bij DJI hier echt geen weet van
We beginnen op unit 4. Hier worden de crisis patiënten opgevangen, met als hoofddoel iemand te stabiliseren. Rust, een gestructureerd dagprogramma en medicatie zijn uitermate belangrijk op deze unit. De patiënten die hier binnen komen zijn psychisch vaak ernstig ontregeld.
We lopen door naar Unit 6. Eveline vertelt me dat hier weer een hele andere PPC doelgroep zit. Ik luister aandachtig, want hier had ik dus na 9 jaar bij DJI echt geen weet van! Op unit 6 verblijven licht verstandelijk beperkte patiënten en is er een Inrichting Stelselmatige Daders (ISD), beide voor gedetineerden met ook een PPC-indicatie. Psychische problematiek speelt hier altijd een rol.
Een bekend gezicht!
Op unit 2 en 3 is weer onderscheid te maken tussen verschillende doelgroepen met een PPC-indicatie. Gelukkig, een bekend gezicht tussen de collega’s! Carlos is aan het werk en ik ken hem via mijn rol als ambassadeur voor DJI. We besluiten even te gaan zitten zodat hij me rustig kan vertellen over de doelgroep op unit 3 en zijn functie als verpleegkundig-ZBIW’er. Ik ben Justitieel verpleegkundige en in PI de Schie hebben wij geen ZBIW’ers in dienst. Leuk om hier eens meer over te horen!
Carlos vertelt: Je verleent niet alleen medische zorg, maar werkt vooral op het snijvlak van beveiliging en zorg. Je begeleidt patiënten met hun dagelijkse bezigheden en moeilijkheden. Je staat daadwerkelijk op de afdeling bij de groep dus je kent de gedetineerden veel beter dan bijvoorbeeld de justitieel verpleegkundige. Je kunt ze beter geruststellen als ze ontregeld of overstuur zijn omdat je simpelweg dichterbij staat. Als lid van het multidisciplinaire behandelteam ben je nauw betrokken bij de diagnosestelling, begeleiding, coaching en behandeling van de gedetineerden. Je bent er voor de opvang op alle vlakken en je voert mentorgesprekken met ze. Carlos vindt de combinatie van het verpleegkundige, samen met de psychische behandeling, coaching en begeleiding erg leuk.
Je moet de mens achter de gedetineerde kunnen zien
Ik vraag Carlos welke competenties een nieuwe verpleegkundig-ZBIW collega volgens hem zou moeten hebben. Hij benoemt dat iemand uiteraard verpleegkundige moet zijn, iemand moet coachend en begeleidend op kunnen treden, maar moet ook een luisterend oor kunnen zijn voor de gedetineerden. Maar, zegt Carlos, wat misschien nog wel het belangrijkste is, je moet de mens achter de gedetineerde kunnen zien. Doordat je hier op een PPC werkt met gedetineerden met psychische problemen, kan dat soms best een uitdaging zijn. Vaak laat iemand, door zijn stoornis, maar heel weinig écht van zichzelf zien, en des te meer van de stoornis. Maar soms, gedurende een heel kort moment, laat een gedetineerde opeens een heel klein stukje van zichzelf zien. Volgens Carlos is het als verpleegkundig ZBIW’er belangrijk om hier alert op te zijn en zulke kleine momentjes te ‘vangen’ en ze te gebruiken om de juiste ingang voor een gesprek of andere vorm van communicatie te vinden. Er werken in de PI Vught ook gewone ZBIW’ers zonder verpleegkundige opleiding, vertelt Carlos. Deze zijn MBO4 PBSD opgeleid of hebben de diploma HBO social Work. Een verpleegkundig-ZBIW’er kan zowel MBO-V als HBO-V opgeleid zijn.
Ik snap zijn enthousiasme wel
Het is inmiddels 16.00 en mijn tijd in de PI Vught zit erop. Ik loop met de collega’s van Carlos mee naar de uitgang en ik mag tegen 16.20 weer in mijn auto stappen. De zon schijnt en ik accepteer dankbaar de binnendoor route die mijn navigatie voor me uitstippelt door de prachtige omgeving, voordat ik op de snelweg achteraan mag aansluiten in de file. Mooi even de tijd om de dag te laten bezinken. Onderweg kom ik voor mezelf tot de conclusie dat ik echt een toffe dag heb gehad. Wat een toffe omgeving om te werken! Zo anders dan wanneer je in 1 gebouw zit. Leuk om te zien dat uiteindelijk de werkwijze van de justitieel verpleegkundigen in Vught in de basis wel hetzelfde is als bij ons in de Schie (alleen hebben wij het gezellige Brabantse accent niet J). Misschien nog wel het meest interessant was mijn rondleiding door de PPC’s met aansluitend het gesprek met Carlos. Hij is ook verpleegkundige bij DJI, en toch heeft hij een compleet andere baan dan ik, waar ik erg weinig van wist. Ik snap zijn enthousiasme wel. Ook ik vind het werken met gedetineerden nog steeds boeiend. Het is een uitdagende en interessante doelgroep.
En met het zonnetje op mijn gezicht rijd ik tevreden de file in. Wat een toffe baan heb ik toch….