D&R in de praktijk: Veronique

Het verschil maken..
Veronique werkt al anderhalf jaar als casemanager in een gevangenis. Ze begon als PIW’er, maar merkte dat ze in de functie van casemanger meer kon bijdragen met haar ervaring en instelling. “Ik heb eens een gedetineerde begeleid die herhaaldelijk na vrijlating bij ons terugkwam, verslaafd, boos en dwars. Ik bleef in hem geloven en investeerde in onze samenwerking. Het was een hobbelig pad, maar uiteindelijk kwam er echt een ommezwaai: de gedetineerde koos op eigen iniatief voor een afkicktraject.”

Hij heeft inmiddels een eigen woonplek en is getrouwd. “Daar ben ik echt trots op, blijven geloven en motiveren. Zodat mensen weer zingeving krijgen en terug vinden, weer autonoom worden. Zo maak ik echt verschil. Ik denk dat het belangrijk is te handelen vanuit geloof in verbetering en dit door te geven.”

Een gedetineerde komt binnen, en dan?
“Ik begin met een intake: informatie inwinnen en het opbouwen van een vertrouwensband. We gaan aan de hand van de intake de basisvoorwaarden bespreken. Vanuit hier stellen we een document op: een groeidocument. Om aan de lange termijn te kunnen werken, bespreek ik de voor- en nadelen van het wel of niet opstellen van doelen en acties daarbij.

Verlof is ook onderdeel van re-integratie
“Klopt, een poos geleden was er bijvoorbeeld een gedetineerde die zijn inkomen genereerde met een muziekstudio. Je kunt je voorstellen dat deze onderming op een lager pitje stond door een lange detentie. Hij heeft zijn bedrijf door vrienden verder laten bestieren en zelf binnen detentie gewerkt aan zijn gedrag en ontwikkeling. Hij is gaan werken in de PI, heeft re-integratie trainingen gevolgd en zich verder ontwikkeld door het volgen van onderwijs op het gebied van ondernemersvaardigheden en netwerkverbreding. Door het vertonen van gewenst gedrag en het behalen van de juiste doelen, kon hij vrijwel meteen aan het begin van zijn detentie deelnemen aan het plusprogramma. Daar kon hij meer re-integratiemogelijkheden verdienen. Daarna kon hij zijn re-integratieverlof aanvragen met aantoonbare onderbouwing en doelmatigheid vanuit zijn detentie & re-integratieplan.”

Verlof krijgt iemand overigens niet zomaar. Het moet bijdragen aan iemands re-integratie en doelen. “In dit geval ging de gedetineerde een aantal keer voor het einde van zijn detentie weer een paar keer naar de studio. Hij organiseerde open dagen en nodigde mensen uit. Zo kon hij weer wennen aan het leven waar hij aan was onttrokken.”

‘Ik zou meteen naar mijn kinderen gaan en ze meenemen op vakantie!’
Het komt wel eens voor dat gedetineerden niet oprecht gemotiveerd zijn. “Bij een gedetineerde die ik begeleidde voerden boosheid, tegenwerking en frustratie de boventoon. Ik stelde toen de vraag: ‘Wat nu als er morgen iets zou gebeuren waardoor je niet meer hier hoefde te zijn? Wat zou je dan als eerste doen?’. Hierop gaf de gedetineerde dit antwoord dat zijn hele detentie als motivatie bleef dienen: ‘Ik zou meteen naar mijn kinderen gaan en ze meenemen op vakantie!’ Het vinden van een intrinsieke motivatie maakt dat er een daadwerkelijke gedragsverandering kan optreden. Iemand weer laten geloven in zichzelf.”

Er zijn vijf basisvoorwaarden waar re-integratiedoelen voor kunnen worden opgesteld. Welke zijn volgens jou het meest uitdagend?
“Ik denk dat het hebben van werk en inkomen een van de meest uitdagende re-integratiedoelen is. We starten in de PI met aanmelden voor de arbeid, dit is vaak niet het meest leuke of uitdagende werk maar geeft wel structuur, ritme en socialisatie. Belangrijke vaardigheden en ervaringen.”

“Vervolgens kan een gedetineerde zich inschrijven bij uitzendbureaus voor werk na detentie. Hiervoor moet hij een CV opstellen. Problemen die zich kunnen voordoen zijn bijvoorbeeld een summier CV. Dat kan een gedetineerde aanvullen door onderwijs te volgen. Als een gedetineerde een lange straf opgelegd heeft gekregen, ontstaat aan gat in zijn CV, dat is altijd lastig te verklaren bij een sollicitatie/werkgever. Kortom werk en inkomen zijn de meest uitdagende re-integratiedoelen om mee aan de slag te gaan.”

Dit was het derde en laatste deel in een serie van drie interviews. Meer over detentie en re-integratie lees je op deze pagina: https://www.dji.nl/justitiabelen/volwassenen-in-detentie/reintegratie