Het netwerk van de tbs-patiënt: risico-verlagend
Verhalen uit de praktijk
Diana is maatschappelijk werker in de Oostvaarderskliniek. Ze komt veel bij familie en vrienden van tbs-patiënten thuis. Diana en haar collega’s werken systemisch. Een gedegen netwerkanalyse opstellen is één van de onderdelen van haar werk.
Zo’n netwerk analyse wordt gebruikt om de relaties en interacties tussen de verschillende elementen binnen het systeem in kaart te brengen. De gedachte hierachter? Diana vertelt: “onder andere om inzicht te krijgen. Door te kijken naar de interacties en relaties tussen individuen, interventies in te zetten om herhaling te voorkomen en herstel te bevorderen. Het opbouwen van een steunend netwerk is belangrijk voor de resocialisatie van een patiënt. Één van de risiciofactoren voor een terugval is namelijk het ontbreken van een pro-sociaal netwerk.”
Voor even onderdeel van het systeem
Omdat Diana veel bij mensen thuis komt en meekijkt, wordt ze zelf ook tijdelijk onderdeel van zo’n systeem: “je bent tijdens de behandeling een aantal jaren betrokken bij het netwerk van een patiënt. Het netwerk neemt je als het ware op in het systeem. Voor mij als professional is het bewaken van de afstand en nabijheid heel belangrijk binnen de interacties in het systeem is. Je bent professioneel betrokken. Als professional verbindt je, verschaf je informatie, herstel je waar nodig en identificeer je de knelpunten.”
Professioneel nieuwsgierig
“Ik ga vaak op huisbezoek. Tijdens zo’n bezoek stel ik veel vragen, maar ik probeer de familie ook mee te nemen in mijn gedachtengang, een vertrouwensband op te bouwen.” Maar die gesprekken en vragen hebben altijd een doel: “Ik ben professioneel nieuwsgierig. Ik probeer ervoor te zorgen dat mensen durven te praten. Over het algemeen word ik door familie thuis altijd open ontvangen. Het gevoel overheerst: we lopen hier al jaren tegenaan. Eindelijk worden wij als systeem ook gehoord.”
En vergeet niet: “een tbs-gestelde krijgt de maatregel tbs opgelegd, maar het netwerk moet zich ook conformeren aan regels en verwachtingen. Automatisch heeft het netwerk dan ook een beetje tbs opgelegd gekregen.”
Voorbereiden op verlof
Verlof is onderdeel van de behandeling. Als een patiënt in zijn behandeling klaar is voor een verlofstap, hebben de maatschappelijk werkers het systeem zo in kaart gebracht dat dit veilig kan gebeuren. Een huisbezoek is nuttig om het systeem in kaart te brengen, maar ook een kans om alvast een toekomstige verlofplek van een patiënt te bezoeken. Wanneer een patiënt met verlof gaat, is het huis van vrienden of familie een mogelijke plek om naartoe te gaan.
Patiënten verlaten op den duur de kliniek, en maken de stap naar een vervolgplek. “Dat je als maatschappelijk werker erkenning krijgt voor de betekenisvolle periode in het systeem van de patiënt, dat is een waardevol compliment om te krijgen. Het blijft mensenwerk.”
Lees hier het artikel uit DJIzien: Iemand gaat niet zomaar op verlof.